Foreks Nedir? Forex Nedir? FX Nedir?
Forex, ülkeler arası para biriminin birbirine dönüşümünü ve bu dönüşümden faydalanılarak yapılan döviz ticaretinin uluslararası piyasasını ifade eder. İngilizce Foreign Exchange(döviz değiş tokuşu) teriminin kısaltması şeklinde ‘FX’ olarak kullanılmaktadır. Forex ticareti bir cinsten döviz verilerek diğer bir cins döviz alınması işlemi olarak da ifade edilebilir. Forex piyasalarının temelinde dövizler arası değişim vardır. Piyasanın beklenenin üzerinde ilgi görmesi sonucu değerli metaller(altın, gümüş gibi), petrol, kahve, buğday gibi farklı borsalara ilişkin endekslerde de işlem yapılmaktadır.
Forex, önceki yıllarda sadece büyük bankların ve kurumsal yatırımcıların işlem yapabildiği bir piyasaydı. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte çevrimiçi bilgisayar sistemleri kullanılarak artık bireysel yatırımcılarda işlem yapabilmektedirler.
Dünyanın en hızlı gelişen ve en büyük finansal piyasası olan forex, BIS(Bank of International Settlement) verilerine göre günlük ortalama 5,5 trilyon dolar işlem hacmine sahiptir. Bu işlem hacmi ile dünyada ki tüm hisse senetleri borsalarının toplamından fazla likiditeye(kolaylıkla paraya çevrilebilecek özellikteki varlıklar, para ve ticaret işlemlerinde kullanılabilen kısa vadeli anamal) sahiptir. Bu kadar büyük işlem hacmine sahip olan piyasanın güvenliği ise her ülkenin kendi yasal denetimine tabidir. Ülkemizde bu denetim Sermaye Piyasası Kurulu(SPK) tarafından yapılmaktadır.
Forex, büyük oranda piyasa dinamiklerine göre hareket eden bir yapı olduğu için küçük yatırımcılarında doğrudan bankalar arası alım-satım işlemlerinden yararlanmasını sağlamaktadır.
Vadeli işlemler ve hisse senedi piyasaları ile birçok yönden benzer özelliklerde olmasına karşın forex piyasaları alışılmışın dışında ve farklı özelliklere sahiptir. Forex piyasasında istediğiniz üründe hem alış hem de satış işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz. Borsada ise üründe kâr elde etmek için önce alış işleminin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Forex piyasalarının farklılaşan bu özelliklerini daha iyi anlamak için işleyiş özellikleri bilinen organize piyasaların ve tezgâh üstü piyasaların özelliklerine bakılabilir.
Organize piyasalarda;
- Alıcı ile satıcı borsada eşleşir,
- Alıcı ile satıcı birbirini tanımaz,
- Takas işlemini yapan kurum alıcı için satıcı, satıcı için alıcı konumundadır,
- Tarafların birbirine güven duyması gerekli değildir,
- İşlem esasları standarttır.
Tezgâh üstü piyasalarda;
- Alıcı ile satıcı birbirini tanır,
- İşlem standartı yoktur, bu sebeple de işlem esaslarını taraflar belirler,
- Takas işlemleri muhatapları tarafından yapılır,
- Karşılıklı güven esastır.
Tezgâh üstü piyasaların ana ürünü konumunda olan forex’in özellikleri;
- Yatırımcılar ile aracı kurum arasında güven esasına dayalı işlem yapılır,
- Yapılacak işlemlerin fiyatını aracı kurum belirler,
- Tezgâh üstü piyasaların merkezindedir,
- Gerçekleşen işlemlerin tescili aracı kurum tarafından tutulur,
- Tüm işlem özellikleri aracı kurum tarafından belirlenir.
Forex piyasası herhangi bir merkezi olmayan, borsada işlem görmeyen tezgâh üstü piyasadır. Piyasada işlem gören ürünlerin farklı işlem saatleri vardır. Bu işlemler Pazar gecesi 00:00 ile Cuma gecesi 00:00 arasında yapılır. Piyasa hafta içi 5/24 açıktır.
